Intervju sa Merimom Šahinagić-Isović, redovnom profesoricom na Građevinskom fakultetu Univerziteta „Džemal Bijedić“, Mostar, Bosna i Hercegovina.

3/3 - Treći deo.
 

7.     Na šta bi proizvođači građevinskog okova trebali polagati više pažnje

I proizvođači građevinskog okova bi u budućnosti trebali usvojiti aspekt analize životnog ciklusa, LCA analizom, svakog proizvoda ili grupe proizvoda pojedinačno. Za analizu LCA je potrebno temeljno analizirati i dobro opisati sve procese koji se odnose na proizvod koji analiziramo. Kao moguće ciljeve analize izdvajam:

• utvrđivanje slabih tačaka u proizvodnji ili optimizaciji procesa
• optimizacija materijala kroz analizu ispunjenja uslova u primeni
• optimizacija proizvodnje sastojaka ili poređenje pojedinih sastojaka
• optimizacija sastojaka proizvoda u smislu veka trajanja proizvoda
• optimizacija proizvoda u njegovom veku trajanja
• prateće ocene u razvoju novih materijala
• pomoć u odlučivanju prilikom trgovanja

Prie nego se započne analiza LCA nekog građevinskog proizvoda potrebno je odrediti granice dokle seže analiza. Vrlo je bitno na nivou međunarodnih normi definisati kriterijume za granice analize, kako bi podaci o uticaju pojedinih proizvoda bili usporedivi. Cilj LCA analize je ostvariti maksimalnu korist za investitora, ali i za korisnika proizvoda i društva u celini.

8.      Na šta ljudi trebaju obratiti pažnju prilikom gradnje

Prilikom gradnje nove kuće važno je, već u fazi idejnog projektovanja i u saradnji sa projektantom, uzeti u obzir sve značajne faktore, kako bi se izgradila kvalitetna, optimalna, te energetski efikasna kuća:

• analizirati lokaciju, orijentaciju i oblik kuće;
• primeniti visok nivo toplotne zaštite cele vanjske ovojnice;
• iskoristiti toplotne dobitke od sunca i zaštititi se od preteranog osunčanja;
• koristiti energetski efikasan sistem grejanja, hlađenja i ventilacije, te isti kombinovati sa obnovljivim izvorima energije.

Na odluku o gradnji stana ili kuće sigurno će uticati cena po m² i lokacija gde se objekat nalazi. Dobro izolovana kuća troši manje energije za grejanje zimi, kao i za hlađenje leti. Gubitak toplote i potrošnja energije po m² odraziće se ne samo na mesečne troškove za električnu energiju, nego i na kvalitet i udobnost stanovanja, te duži životni vek zgrade. Dva osnovna parametra na koje treba obratiti pažnju su:

• toplotna izolacija vanjskog zida
• energetska efikasnost kod otvora

Toplotnu izolaciju vanjskog zida možemo postaviti sa vanjske ili sa unutrašnje strane zida. Pravilo je da u novogradnji toplotnu izolaciju izvodimo sa vanjske strane. Izvođenje toplotne izolacije sa unutrašnje strane zida nepovoljno je sa građevinsko-fizikalnog stajališta, a često je i skuplje zbog potrebe dodatnog rešavanja problema difuzije vodene pare, strožih zahteva u pogledu sigurnosti od požara, gubitka korisnog prostora i sl. Postavljanje toplotne izolacije sa unutrašnje strane zida je fizikalno lošije, jer iako postižemo poboljšanje izolacione vrednosti zida, značajno menjamo toplotni tok u zidu, usled čega osnovni nosivi zid postaje hladniji. Iz tog razloga, posebnu pažnju treba posvetiti izvođenju parne brane kako bi se izbeglo nastajanje kondenzata i pojava buđi. Pored toga, neophodno je toplotno izolovati i deo pregrada koje se spajaju sa vanjskim zidom.

Prozori su element vanjske ovojnice zgrade kroz koje se dešavaju najveći toplotni gubici. Ukupni toplotni gubici kroz prozore predstavljaju više od 50% toplotnih gubitaka zgrade. Gubici kroz prozore obično su deset i više puta veći od onih kroz zidove, tako da je jasno kolika je važnost energetske efikasnosti prozora u ukupnim energetskim potrebama zgrada.

Kod prozora kao i kod cele vanjske ovojnice zgrade, važnu ulogu ima koeficijent prolaska toplote U(k) izražen u W/m²K. U ukupnim toplotnim gubicima prozora sudeluju staklo i prozorski profili. Prozorski profili, bez obzira na vrstu materijala od kojeg se izrađuju, moraju osigurati: dobro zaptivanje, zatim prekinuti toplotni most u profilu, te jednostavno otvaranje i nizak koeficijent prolaska toplote.

9.      Preporuke za povećivanje energetske efikasnosti

Celi svet se danas suočava sa dva velika energetska problema. Prvi je nedostatak energije i nesigurnost u njenom snabdevanju, a drugi je zagađenje okoliša te klimatske promene uzrokovane prevelikom i neracionalnom potrošnjom energije.

Energetska efikasnost je suma isplaniranih i provedenih mera čiji je cilj korišćenje minimalno moguće količine energije, tako da nivo udobnosti i stopa proizvodnje ostanu očuvani. Svaki čovek može dati doprinos u globalnom povećanju energetske efiaksnosti, za početak izmenom navika u svakodnevnom životu i radu.

Jednostavne mere povećanja energetske efikasnosti, bez dodatnih troškova, uz trenutne uštede:

• ugasiti grejanje ili hlađenje noću i kada u kući niko ne boravi;
• izbegavati zaklanjanje i pokrivanje grejnih tela zavesama, maskama i sl.;
• vremenski optimizovati grejanje i pripremu tople vode;
• u sezoni grejanja, smanjiti sobnu temperaturu za 1°C;
• u sezoni hlađenja, podesiti hlađenje na min. 26°C;
• koristiti prirodno osvetljenje u što većoj meri;
• isključiti rasvetu u prostoriji kada nije potrebna;
• mašine za veš i posuđe uključivati samo kad su pune, a najbolje noću.

Mere za povećanje energetske efikasnosti uz male troškove i brzi povrat investicije (do 3 god.):

• zaptivanje prozora i vanjskih vrata;
• proveriti i eventualno popraviti okov na prozorima i vratima;
• izolovati niše za radijatore i kutije za roletne;
• toplotno izolovati postojeći kosi krov ili strop prema negrejanom tavanu;
• smanjiti gubitke toplote kroz prozore ugradnjom roletni, zavesa i sl;
• ugraditi termostatske ventile na radijatore;
• redovno servisirati i podešavati sistem grejanja i hlađenja;
• ugraditi automatsku kontrolu i nadzor energetike kuće;
• ugraditi štedne sijalice u rasvetna tela;
• zameniti već postojeće aparate energetski efikasnijim – aparatima energetske klase A.

Mere za povećanje energetske efikasnosti, uz nešto veće troškove i duži period povrata investicije (više od 3 god.). Sledeće mere je najbolje izvoditi istovremeno sa neophodnim merama rekonstrukcije:

zameniti prozore i vanjska vrata toplotno kvalitetnijim prozorima (preporuka U(k) prozora 1,1-1,8 W/m2K);

• toplotno izolovati celu vanjsku ovojnicu kuće: zidove, podove, krov te plohe prema negrejanim prostorima;
• izgraditi vetrobran na ulazu u kuću;
• sanirati i obnoviti dimnjak;
• izolovati cevi za toplu vodu i spremnik;
• analizirati sistem grejanja i hlađenja u kući, te ga po potrebi zameniti energetski efikasnijim sistemom, i kombinovati sa obnovljivim izvorima energije.