Intervju sa Merimom Šahinagić-Isović, redovnom profesoricom na Građevinskom fakultetu Univerziteta „Džemal Bijedić“, Mostar, Bosna i Hercegovina.

1/3 - Prvi deo.

1.      Kažite nam nešto o sebi

Moja uža specijalnost istraživanja u polju građevinarstva, je oblast građevinskih materijala i konstrukcija. Poslednju deceniju sam posebno zainteresovana za istraživanja iz oblasti trajnosti konstrukcija, te sam jedan od prvih nastavnika u BiH koji održava nastavu iz predmeta Trajnost i održavanje konstrukcija. U okviru te oblasti proučavam aspekte energetske efikasnosti u postojećim i novim objektima, te životni ciklus objekata i materijala. U kontekstu te problematike objavila sam knjigu „Elementi održivosti okolinskih infrastrukturnih sistema“, u kojoj sam jedan od autora. Jedan deo je u potpunosti posvećen tematici trajnosti konstrukcija.

Novi trendovi u građevinarstvu usmereni su na istraživanja upotrebe nus produkata iz industrijske proizvodnje (otpada), kao dodataka pri proizvodnji kompozitnih materijala i njihovih komponenti. Stoga, ja i moj tim se poslednjih godina bavimo eksperimentalnim istraživanjima lokalnih nus produkata, kao dodataka u malterima i betonima. Iz tog istraživanja je proizašla moja poslednja knjiga „Primena crvenog mulja u građevinarstvu“, koja tretira problematiku ovog otpadnog materijala i njegovu primenu.

2.      Koji su trendovi u industriji građevinarstva

Poslednjih godina kriterijum održivosti ulazi u građevinarstvo i intezivno se razvijaju metode za njihovu jednostavnu i standardizovanu primenu u praksi. Taj pristup nalaže uvođenje održivosti već u fazi projektovanja konstrukcije i u izboru materijala. Teži se optimizaciji u tri dimenzije, istovremeno se razmatra ekološki, ekonomski i socio-kulturni aspekt. Održiva gradnja je od izuzetnog značaja za održivi razvoj uopšte, zbog velikog uticaja građevinske industrije na pojedinca i društvo u celini. Održivost se definiše kao merljiva veličina, razvojem metoda za analizu održivosti.

Razvijen je veliki broj metoda za analizu održivosti građevinskih materijala i građevinskih konstrukcija. Jedna od metoda  koja se upotrebljava za određivanje uticaja proizvoda ili građevine (kao proizvoda građenja) na okoliš je analiza životnog ciklusa (life cycle analysis - LCA). LCA analiza, definisana ISO 14000 standardom, obuhvata nekoliko koraka u okviru kojih se analiziraju i opisuju svi procesi koji se odnose na proizvod koji analiziramo. Uz procese proizvodnje posmatranog proizvoda, potrebno je uključiti i sve povezane procese koji mu prethode, kao i procese koji su njihova posledica. Budućnost održivog građenja i građevina je zakonodavno razmatranje kriterijuma održivosti.

3.      Izazovi i prilike u industriji građevinarstva

Građevinarstvo predstavlja najstariju i najznačajniju granu tehnike. Kao veoma značajan segment razvoja privrede svake zemlje u svetu, građevinarstvo je jedan od glavnih pokazatelja razvoja i prosperiteta društva, te privlači veliku pažnju analitičara.

Građevinarstvo je, kao pokretačka privredna grana, danas najveći potrošač različitih vrsta materijala, a samim tim i jedan od najvećih proizvođača otpada. Građevinski otpad treba prepoznati kao prioritetan problem za rešavanje.

Građevinski otpad, prema definiciji, predstavlja otpad koji je nastao prilikom izgradnje građevina, rekonstrukcije, uklanjanja i održavanja postojećih građevina, te otpad nastao od iskopanog materijala, koji se bez ponovne obrade ne može koristiti za građenje građevine zbog koje je nastao.

Građevinski otpad nastaje, najvećim delom, usled rušenja objekata, a razlozi rušenja nekog objekta mogu biti različiti. Usled potrebe za modernizacijom centralnih gradskih zona, često se vrše temeljne rekonstrukcije objekata, pri čemu se dotrajali objekti, ili objekti koji će promeniti svoju namenu, najčešće, delimično ili potpuno ruše. Takođe, zbog degradacije u toku vremena i ograničenog eksploatacionog veka (starenje i dotrajalost objekta), mnoge objekte je potrebno zameniti novim, tehnički i ekonomski povoljnijim rešenjima. Nastali otpadni građevinski materijal se uklanja sa tih lokacija, te odlaže na deponije. Još jedan vid nastanka ove vrste otpada je usled brojnih razornih katastrofa, kako prirodnih (zemljotresi, poplave, požari), tako i veštačkih (ratovi, teroristički napadi). Nakon takvih pojava, neminovno je raščišćavanje ruševina i uklanjanje otpadnog građevinskog materijala.

Razlozi za potrebu povećanog iskorišćavanja građevinskog otpada su višestruki:

• saznanje o ograničenim prirodnim resursima i potrebi racionalnog korišćenja onoga čime se raspolaže (prirodni agregati – šljunak, pesak i tehničko-građevinski kamen, koji su osnovni neobnovljivi resursi koji se koriste u građevinarstvu),
• sve strožiji propisi o zaštiti životne sredine, koji nalažu pravilno upravljanje građevinskim otpadom,
• teškoće pri pronalasku lokacija za nove deponije građevinskog otpada,
• cena sadašnjeg odlaganja otpada.

Nastaviće se.